9. Sınıf Türk Edebiyatı Ekoyay Yayınları 92.-95.Sayfa Cevapları

2. ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ

A.  Aşağıdaki soruları sözlü olarak cevaplayınız.

•  İnsanın var olduğu günden beri şiir de vardır. Sizce insanoğlunun şiire ihtiyaç duymasının se­bepleri nelerdir?

    İnsanoğlunun şiire ihtiyaç duymasının en önemli sebebi duyguları ifade etme isteğidir.

•   Okuduğunuz bir şiirde, o şiirin şairi ile ilgili hangi bilgiler ve özellikler bulunabilir?

    Sahip olduğu zihniyet,yaşantısının izleri,benimsediği edebi gelenek ile ilgili özelliklere ulaşabiliriz.

On yıl var ayrıyım Kınadağı'ndan               Gönlümü çekse de yârin hayâli

Baba ocağından, yâr kucağından               Aşmaya kudretim yetmez cibâli

Bir çiçek dermeden sevgi bağından            Yolcuyum bir kuru yaprak misâli

Huduttan hududa atılmışım ben                  Rüzgârın önüne katılmışım ben

                                                                                                                                Faruk Nafiz ÇAMLIBEL

Aşağıdaki soruları yukarıdaki şiire göre cevaplayınız

a.  Şiirin yazıldığı dönemdeki sosyal ve siyasal şartlarla ilgili ne söyleyebilirsiniz?

     Şair uzun süre ait olduğu topraklardan uzak kalmıştır. Huduttan hududa atılması ise savaşla alakalı bir durumdur.

Dolayısıyla şiirden hareketle zorlu bir süreç söz konusudur.

b.Şiirin ölçüsünü ve uyak düzenini belirleyiniz.

       ÖLÇÜ:11’Lİ HECE ÖLÇÜSÜ

UYAK DÜZENİ:aaab,cccb

c.Şiirde kendi anlamları dışında kullanılan kelimeler hangileridir?

Kucağından, bağından, çekse, katılmışım

Ç)Şiirdeki sese ve anlama dayalı edebî sanatları belirleyerek bunların şiirin ifade gücüne katkısını yorumlayınız.

Yolcuyum bir kuru yaprak misâli: İstiare

Aşmaya kudretim yetmez cibâli:Mübalağa(Abartma)

     Sanatlar şiirin ifade gücüne katkı sağlamaktadır.Anlamın şiirin derinliklerine inmesini sağlamaktadır.

d)Şiirde yapıyı oluşturan unsurlar nelerdir?

Ölçü,nazım birimi gibi unsurlar yapıyı oluşturmaktadır.

 e)Şiirin teması nedir?

 Özlem şiirimizin temasıdır.

f)Şiirin sizde uyandırdığı duyguları anlatınız

  Şair büyük bir özlemi anlatmaktadır.Huduttan hududa atılarak her şeyini bir kenara bırakıp mücadele ettiğini vurgulamaktadır.Yani şairimiz şiirde özverisini dile getirmektedir.Dolayısıyla bizde özlem,fedakarlık,hüzün vb…duygular uyandırmaktadır.

        g)Yukarıdaki şiiri hangi şiir geleneğine dâhil edebilirsiniz? Niçin?

Nazım birimi,ölçü ve uyak düzeni bizi halk şiiri geleneğine götürmektedir.Fakat Faruk Nafiz’den hareketle kendisinin cumhuriyet döneminde bir araya gelen beş hececiler şiir anlayışına mensup olduğunu bilmemiz gerekiyor.B sanatçıların şiirleri halk şiiri geleneğine çok yakın özellikler göstermektedir.

h)Okuduğunuz şiirde şairin hayatıyla ilgili izleri belirleyiniz.

   Şair memleketle alakalı bir durum vesilesiyle sevdiğinden ayrı kalmıştır.Şair savaşa katılmış olabilir.Ya da savaşa katılmış bir askerin duygularını da ifade etmiş olabilir.

Bir seher vaktiydi indim bağlara

Öter şeyda bülbül gül yaralanır

Bakmaz mısın sinemdeki dağlara

Derdimi dökmeye dil yaralanır

Dâimî

•   Aşağıdaki yönergelere göre yukarıdaki dörtlüğü inceleyiniz.

a.  Şiirin ölçüsünü bulunuz.

   11’Lİ HECE ÖLÇSÜ

b)Şiirin nazım birimini ve nazım biçimini bulunuz.

   Nazım birimi dörtlüktür.Nazım şekli koşmadır.

c)Şiirin uyak düzenini gösteriniz

abab

Şiirdeki söz sanatlarını bulunuz

Bülbül-gül-sine :Tenasüp(Uygunluk)

Dil:gönül anlamına da gelir.Hem gerçek hem de mecaz anlama gelecek şekilde kullanıldığından tevriye sanatı yapılmıştır.

B.  Aşağıdaki cümlede boş bırakılan noktalı yeri uygun ifadeyle doldurunuz.

•   Düşüncelerimizi ve hayallerimizi ifade etmek için kullandığımız kelimeler sınırlıdır. Şairler bu sınırlı sayıdaki kelimelerle düşüncelerini ve hayallerini ifade etmek zorundadırlar. İşte şair, ifade etmek istediği yeni durumları,kelimelere günlük anlamları dışında yeni anlamlar yüklemek ya­ni kelimeleri İMGEYEdönüştürmek suretiyle şiirine aktarır.

C)  Aşağıdaki cümlelerde yer alan bilgilerin doğru olup olmadığını belirleyerek uygun seçene­ği işaretleyiniz.

•   Anlam ve ses kaynaşmasından oluşan birimlerin bir düzene bağlı olarak birleşmesinden şiir

meydana gelir.                                                                                                Doğru  (D) - Yanlış (   )

•   Şiirlerin temaları yazıldıkları dönemlere göre değişmez.                            Doğru  (  ) - Yanlış (Y )

   İmgeler, soyut düşünceleri somut hâle getirmek için kullanılır.                      Doğru           (D )       - Yanlış (  )

           Şairin şiire yüklediği anlam ile okuyucunun şiirden sezdiği anlam aynıdır. Doğru ( ) - Yanlış ( Y)

SAYFA 93

kâyesini bilmesidir.	Doğru       (D	) -   Yanlış ( )
• Şiirdeki anlam kişiden kişiye göre değişmez.	Doğru (	) - Yanlış ( Y)
• Şiire özgü gerçeklikle yaşanan gerçeklik bire bir aynıdır.	Doğru (	) - Yanlış (Y )
• Manzumede yaşanmış ya da yaşanabilecek olaylar anlatılır.	Doğru (D	) - Yanlış (  )
• Bir şiir okuyucunun kültürüne, anlayışına, zevkine, içinde bulunduğu hâline göre yeni anlam değerleri kazanır.	uydurma ve psikolojik Doğru ( D) - Yanlış ( )
• Koşma nazım biçiminde ağır ve süslü bir dil kullanılır. SAYFA 94 4-Şiir dünyası, düşünce dünyasıyla o kadar bağdaşamaz ki gerçekten şair olanlar, her şey­den önce kelimeleri, günlük anlamlarından uzaklaştırmakla işe başlarlar. Okuyun büyük şairle­ri, hepsinin davranışı budur.” Parçadaki “kelimeleri günlük anlamlarından uzaklaştırmak” sözüyle ne anlatılmak isteniyor? A) Kelime seçiminde aşırı titizlik gösterme B) Kelimelere yeni anlamlar yükleme C) Dili somutlaştırarak kullanma D) Söyleyişe açıklık kazandırma E) Kelimeleri, duygu ve düşünce yönünden dengeleme    DOĞRU CEVAP:B        5-I. Biz de hafif olsaydık bir rüzgârdan II.  Yer alsaydık şu bulut kervanından III.Güzele ve yeniye koşan IV.                Bu sonrasız gidişin yanında Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) 11'li hece ölçüsüyle yazılmıştır. B) Hepsinde redif kullanılmıştır. C) Duraklarda belirli bir kurala uyulmamıştır D) I ve II. dizelerde ulama vardır. E) I ve III ile II ve IV. dizelerde çapraz uyak (kafiye) görülmektedir. DOĞRU CEVAP A 6-Uyandım baktım ki sabah  Güneş vurmuş içime Kuşlara yapraklara dönmüşüm Pır pır eder durur, bahar rüzgârında Bu dizeler Orhan Veli'nin şiirine özgü aşağıdaki niteliklerden hangisine örnek gösterilebilir? A) Edebî sanatlara yer vermesine B) Nükteli bir söyleyişi yeğlemesine C) Doğa betimlemesine başvurmasına D) Ölçü ve uyağa önem vermemesine E) Toplumsal sorunlara değinmesine DOĞRU CEVAP:D 7-Hayır, hayal ile yoktur benim alışverişim, İnan ki her ne demişsem, görüp de söylemişim  Şudur cihanda benim en beğendiğim meslek Sözüm odun gibi olsun, hakikat olsun tek. Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Düz yazıya yaklaşan bir havası vardır. B) Dilin alışılmış kalıpları yıkılmaya çalışılmıştır. C) Somutlamaya başvurulmuştur. D) Uyak ve yineleme, ahengi sağlayan ögelerdendir. E) Gerçekçi sanat anlayışına bağlılığı yansıtır. DOĞRU CEVAP:C           8-Gerin, bedenim, gerin;    Doğan güne karşı.    Duyur duyurabilirsen,    Elinin, kolunun gücünü,    Ele güne karşı. Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Serbest ölçüyle yazıldığı B) Sıradan, günlük olaylara yer verildiği C) Yalın bir anlatımının olduğu D) İmgelere dayalı bir anlatım içerdiği E)Konuşma dilinin söz değerleriyle oluşturulduğu   DOĞRU CEVAP:D SAYFA 95 7-Hayır, hayal ile yoktur benim alışverişim, İnan ki her ne demişsem, görüp de söylemişim  Şudur cihanda benim en beğendiğim meslek Sözüm odun gibi olsun, hakikat olsun tek. Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Düz yazıya yaklaşan bir havası vardır. B) Dilin alışılmış kalıpları yıkılmaya çalışılmıştır. C) Somutlamaya başvurulmuştur. D) Uyak ve yineleme, ahengi sağlayan ögelerdendir. E) Gerçekçi sanat anlayışına bağlılığı yansıtır. DOĞRU CEVAP:C           8-Gerin, bedenim, gerin;    Doğan güne karşı.    Duyur duyurabilirsen,    Elinin, kolunun gücünü,    Ele güne karşı. Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Serbest ölçüyle yazıldığı B) Sıradan, günlük olaylara yer verildiği C) Yalın bir anlatımının olduğu D) İmgelere dayalı bir anlatım içerdiği E)Konuşma dilinin söz değerleriyle oluşturulduğu   DOĞRU CEVAP:D DOĞRU CEVAP:B http://www.bolcevap.com/